Hương Sơn trên hành trình kiến tạo điểm đến bốn mùa của Thủ đô

Chiều 22.8, Hội nghị khảo sát, xúc tiến kết nối du lịch chùa Hương được tổ chức tại xã Hương Sơn đã thu hút đông đảo sự tham dự của Sở Du lịch Hà Nội, Câu lạc bộ Lữ hành UNESCO Hà Nội (HUTC), các doanh nghiệp lữ hành cùng chính quyền địa phương.

Không đơn thuần là cuộc khảo sát thực địa, sự kiện được xem như điểm hẹn chiến lược nhằm nhìn lại thực trạng, phát hiện tiềm năng, tháo gỡ điểm nghẽn và mở ra định hướng phát triển bền vững cho du lịch Hương Sơn, nơi vốn đang chịu áp lực từ tính thời vụ, hạ tầng lạc hậu và thiếu sản phẩm đặc trưng ngoài mùa lễ hội.

“Chúng tôi cầu thị lắng nghe để kiến tạo Hương Sơn thành điểm đến hấp dẫn suốt bốn mùa”, Đ/c Trần Đức Hải, Thành ủy viên, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Hương Sơn (Hà Nội) phát biểu khẳng định.

Chùa Hương không xa lạ với người Việt, là một trong những điểm hành hương lớn nhất cả nước mỗi dịp xuân về. Tuy nhiên, ngoài mùa lễ hội, Hương Sơn lại rơi vào trạng thái “ngủ đông”.

Con số 931.000 lượt khách trong năm 2024 giảm 17% so với năm trước cho thấy rõ áp lực này. Dù 7 tháng đầu năm 2025 đã ghi nhận sự phục hồi mạnh mẽ (866.000 lượt, tương đương 93% cả năm 2024), song sự tăng trưởng vẫn chủ yếu tập trung vào du lịch tâm linh.

Điều đáng mừng là xu hướng khách quốc tế đang tăng. Từ 2.500 lượt (năm 2023) lên 6.000 lượt (năm 2024) và gần 4.500 lượt trong 7 tháng đầu năm 2025, những con số dù còn khiêm tốn nhưng thể hiện sức hấp dẫn trong mắt du khách quốc tế.

Đây chính là động lực để Hương Sơn tái định vị mình trên thị trường du lịch quốc tế, từ một điểm lễ hội sang một điểm đến giàu trải nghiệm văn hóa, thiên nhiên, tâm linh, đời sống người dân bản địa.

Nhiều ý kiến thẳng thắn đã được đưa ra tại Hội nghị khảo sát, xúc tiến kết nối du lịch chùa Hương. Giám đốc Go Asia Travel, ông Bùi Nghiêm cho biết vẫn còn tình trạng chèo đò đòi tip, bất cập giá vé, thiếu đường dây nóng hỗ trợ khiến doanh nghiệp e dè khi đưa khách về.

Tổng Giám đốc Travelogy, ông Vũ Văn Tuyên nhìn xa hơn: “Hương Sơn cần định vị lại thương hiệu, không chỉ là du lịch tâm linh”. Ông gợi ý phát triển các show diễn gắn với tín ngưỡng thờ Mẫu, cảnh quan thung lũng đá vôi và nghề gốm bản địa; kết nối nông nghiệp, làng nghề với sản phẩm “có thể check-in, có thể lưu giữ”.

Về phía Asiana Travel, ông Phạm Tiến Dũng lưu ý chi phí là yếu tố sống còn, từ ăn ở, dịch vụ phụ trợ tới vệ sinh môi trường và niêm yết giá, tất cả cần minh bạch, ổn định và hấp dẫn với du khách.

Trong khi đó, ông Nguyễn Hồng Thắng từ S Travel nhấn mạnh phát triển các tour chèo thuyền, thể thao dưới nước, trải nghiệm làng nghề và sản phẩm địa phương – những yếu tố có thể tạo nên cảm xúc gắn kết của du khách với vùng đất Phật.

Giám đốc MTV Travel Đoàn Ngọc Tùng đề xuất “thay mái tôn bằng mái lá ven suối Yến”, phát triển homestay và ẩm thực với món vịt cỏ Vân Đình làm chủ đạo.

Ông Nguyễn Tuấn Anh, Phó Chủ tịch thường trực HUTC cũng nhấn mạnh vai trò của truyền thông tích cực, cần “kể lại câu chuyện Hương Sơn” bằng ngôn ngữ của những đổi thay.

Sở Du lịch Hà Nội cam kết đồng hành cùng Hương Sơn trong xúc tiến, quảng bá, đào tạo nhân lực. Phó Giám đốc Trần Trung Hiếu khẳng định: “Hương Sơn cần thêm sản phẩm mới như: Du lịch đêm, làng nghề, trải nghiệm sinh thái… chứ không thể trông chờ mãi vào dòng suối Yến hay chùa Thiên Trù”.

Câu lạc bộ Lữ hành UNESCO Hà Nội (HUTC) cũng tuyên bố hỗ trợ thành lập liên minh bán sản phẩm, tư vấn định hình tour tuyến mới, gắn với các xu hướng thị trường.

Ông Trương Quốc Hùng, Chủ tịch HUTC nhấn mạnh: “Chùa Hương có hệ thống cáp treo, lưu trú, tức là đủ điều kiện phát triển. Vấn đề là cần tiếng nói chung từ chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng”.

Điều đáng trân trọng là chính quyền xã Hương Sơn không né tránh những tồn tại. Từ cơ sở hạ tầng, giao thông, bến thuyền, cho đến dịch vụ lưu trú, tiếp cận số hóa, quảng bá, đào tạo nguồn nhân lực, tất cả đều được mổ xẻ một cách cầu thị.

Phát biểu tại buổi làm việc, đồng chí Trần Đức Hải, TUV, bí thư Đảng ủy, CT HĐND xã nhấn mạnh: Quan điểm phát triển du lịch không tách rời người dân mà hướng tới lợi ích ba bên: Nhà nước - Doanh nghiệp - Cộng đồng. “Cái mới của Hương Sơn không nằm ở sản phẩm lạ, mà là cách làm mới: Tập trung vào yếu tố an toàn - thân thiện - chất lượng; phát triển du lịch bốn mùa chứ không chỉ trong mùa hội”.

Hương Sơn đang xây dựng lộ trình kích cầu mùa thấp điểm bằng các chính sách ưu đãi, kết nối tour đến làng nghề, tổ chức show về lụa tơ tằm, sản vật nức tiếng một thời của Mỹ Đức như một “điểm nhấn bản sắc” có thể chinh phục cả khách quốc tế.

Đồng thời, địa phương đang thúc đẩy số hóa hoạt động quảng bá, chuẩn hóa nhân lực, thuyết minh viên và nâng cấp hình ảnh điểm đến.

Không chỉ là một miền lễ hội, vùng đất Hương Sơn đang chuyển mình, nơi người dân, chính quyền và doanh nghiệp cùng viết nên chương mới cho câu chuyện phát triển du lịch bền vững.

Từ một điểm đến mùa vụ, Hương Sơn đang tìm lại vóc dáng thực thụ của một trung tâm du lịch văn hóa - sinh thái - tâm linh phía Nam Thủ đô, góp phần hiện thực hóa chiến lược phát triển du lịch Hà Nội thành điểm đến đặc sắc của khu vực.

Với những nỗ lực đang được ghi nhận, Hương Sơn hoàn toàn có thể trở thành một “hình mẫu chuyển đổi” cho các điểm đến tâm linh truyền thống ở Việt Nam.